Deel 12: De geallieerde landing op Sicilië en Italië (1943–1944)
Pytheas
3 min. lezen
Na de overwinning in Noord-Afrika in mei 1943 richtten de geallieerden hun blik op Europa. De vraag was: waar zouden ze als eerste toeslaan? Uiteindelijk werd gekozen voor Italië, de “zachte onderbuik van Europa”, zoals Winston Churchill het noemde. Dit leidde tot de invasie van Sicilië en vervolgens de landing op het Italiaanse vasteland. Het werd een cruciale campagne die zowel militair als politiek grote gevolgen had.
De weg naar Sicilië
Na de val van Noord-Afrika hadden de geallieerden de Middellandse Zee grotendeels onder controle. Sicilië was strategisch belangrijk: wie het eiland beheerste, had de toegang tot Zuid-Europa en controle over de zeeroutes. Bovendien hoopten de geallieerden dat een aanval Italië tot capitulatie zou dwingen, waardoor Duitsland een belangrijke bondgenoot zou verliezen.
Operatie Husky – de landing op Sicilië
Op 9 juli 1943 begon Operatie Husky, een van de grootste amfibische landingen van de oorlog tot dan toe. Meer dan 160.000 Britse, Amerikaanse en Canadese troepen landden op de kusten van Sicilië, ondersteund door duizenden schepen en vliegtuigen.
De Duits-Italiaanse verdediging was fel, maar door de geallieerde luchtoverwicht en betere coördinatie kregen de aanvallers al snel de overhand. Na zes weken strijd viel Palermo, en op 17 augustus 1943 werd Sicilië volledig bevrijd.
De val van Mussolini
De nederlaag op Sicilië had enorme politieke gevolgen. In Italië groeide de onvrede over de oorlog en dictator Benito Mussolini verloor de steun van het leger en de koning. Op 25 juli 1943 werd hij afgezet en gearresteerd. Italië vormde een nieuwe regering onder maarschalk Badoglio en begon geheime onderhandelingen met de geallieerden.
De wapenstilstand en Duitse reactie
Op 3 september 1943 ondertekende Italië een wapenstilstand met de geallieerden, die op 8 september openbaar werd gemaakt. Italië stapte officieel uit de oorlog, maar dit betekende niet dat de strijd voorbij was. Duitsland reageerde razendsnel: Duitse troepen bezetten grote delen van Italië, ontwapenden het Italiaanse leger en bevrijdden Mussolini, die een marionettenstaat (de Republiek van Salò) mocht leiden in Noord-Italië.
De landing op het vasteland – Operatie Avalanche
Op dezelfde dag dat de wapenstilstand werd bekendgemaakt, landden de geallieerden bij Salerno in Zuid-Italië (Operatie Avalanche). Ondanks hevig Duits verzet slaagden de geallieerden erin een bruggenhoofd te vestigen en hun troepen verder Italië in te brengen. Tegelijkertijd landden Britse troepen bij Taranto en rukten Canadese eenheden vanuit Calabrië op.
De moeilijke opmars door Italië
Hoewel Italië was overgelopen, maakte de geografie van het land de strijd extreem zwaar. Het land is smal, bergachtig en makkelijk te verdedigen. De Duitsers onder bevel van veldmaarschalk Albert Kesselring bouwden sterke verdedigingslinies, waaronder de beruchte Gustav-linie.
Een van de bloedigste gevechten vond plaats bij Monte Cassino (1944), waar vier grote aanvallen nodig waren voordat de geallieerden de weg naar Rome konden openen. Pas op 4 juni 1944 werd Rome bevrijd – slechts twee dagen voor D-Day in Normandië.
Gevolgen van de Italiaanse campagne
- De geallieerden kregen een belangrijke nieuwe frontlinie in Europa, wat Duitse troepen van het Oostfront en Frankrijk weghaalde.
- Italië verloor zijn rol als asmogendheid en veranderde in een slagveld tussen geallieerden en Duitsers.
- De val van Mussolini markeerde het begin van het einde voor fascistisch Italië.
- Toch kostte de campagne enorme offers: honderdduizenden doden en gewonden, en een bevolking die zwaar leed onder bombardementen, honger en vergeldingsacties.
Wist je dat?
- De landing op Sicilië was de eerste keer dat grootschalige glider- en parachutetroepen werden ingezet in Europa.
- Tijdens de gevechten in Sicilië probeerden de Duitsers hun troepen via de Straat van Messina te evacueren – met succes, want tienduizenden soldaten wisten te ontsnappen.
- De geallieerden vernietigden in 1944 het klooster van Monte Cassino, in de veronderstelling dat het door Duitsers werd gebruikt. Het bleek een tragische vergissing, maar de ruïnes boden de Duitsers daarna wel een nog betere verdedigingspositie.
- Ondanks de bevrijding van Rome duurde de oorlog in Italië nog tot 2 mei 1945, slechts enkele dagen voor de Duitse capitulatie in Europa.
