Deel 5: De aanval op Pearl Harbor en de toetreding van de Verenigde Staten (1941)
Pytheas
2 min. lezen
Terwijl in Europa de oorlog woedde, groeide de spanning in Azië. Japan was al sinds de jaren ’30 bezig met een agressieve expansie, onder meer door de bezetting van Mantsjoerije en grote delen van China. Het land wilde een eigen keizerrijk in Oost-Azië opbouwen en had daarvoor grondstoffen nodig zoals olie, rubber en staal. De Verenigde Staten, die economische sancties oplegden, werden al snel een groot obstakel.
De weg naar de aanval
In 1941 voerden de VS sancties in die de Japanse olie-import vrijwel stillegden. Omdat Japan sterk afhankelijk was van buitenlandse olie, voelde het land zich in het nauw gedreven. Het Japanse leger koos voor een gewaagde strategie: een verrassingsaanval om de Amerikaanse vloot tijdelijk uit te schakelen en zo vrij spel te hebben in Zuidoost-Azië.
De aanval op Pearl Harbor
Op 7 december 1941, in de vroege ochtend, voerden Japanse vliegtuigen een grootschalige aanval uit op de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor op Hawaï. In minder dan twee uur werden:
- 8 slagschepen geraakt of tot zinken gebracht, waaronder de USS Arizona die met meer dan 1.000 bemanningsleden verging.
- Honderden vliegtuigen vernietigd.
- Meer dan 2.400 Amerikanen gedood en circa 1.200 gewond.
Hoewel de aanval verwoestend was, miste Japan enkele belangrijke doelen. De Amerikaanse vliegdekschepen – het hart van de moderne marine – waren toevallig niet aanwezig. Ook de reparatiewerf en olieopslag bleven grotendeels intact, wat later cruciaal bleek voor de Amerikaanse oorlogsinspanningen.
De Verenigde Staten verklaren de oorlog
De aanval had een enorme schokgolf tot gevolg. President Franklin D. Roosevelt noemde 7 december 1941 “a date which will live in infamy”. De volgende dag verklaarden de Verenigde Staten de oorlog aan Japan. Kort daarna verklaarden Duitsland en Italië, bondgenoten van Japan, de oorlog aan de VS.
Met deze gebeurtenissen was de oorlog officieel een wereldwijd conflict geworden, waarbij alle grote mogendheden betrokken waren.
Japanse expansie en eerste successen
Na Pearl Harbor veroverde Japan razendsnel grote delen van Azië en de Stille Oceaan: de Filipijnen, Singapore, Malakka, Birma, de Nederlandse Oost-Indië (het huidige Indonesië) en talloze eilanden. Het leek alsof Japan onstuitbaar was.
Maar de aanval op Pearl Harbor had ook een ander effect: het bracht de Verenigde Staten volledig in oorlogsstemming. De Amerikaanse industrie werd in korte tijd omgevormd tot een “arsenaal van de democratie”, en miljoenen Amerikanen meldden zich aan voor militaire dienst.
Gevolgen op lange termijn
De aanval op Pearl Harbor was een strategische misrekening van Japan. Hoewel de Amerikanen tijdelijk waren verzwakt, gaf de aanval hen een krachtige motivatie om de oorlog te winnen. Binnen zes maanden, bij de Slag om Midway (juni 1942), zouden de rollen al beginnen te keren.
De toetreding van de Verenigde Staten zorgde voor een enorme verschuiving in de machtsverhoudingen. Met hun gigantische industriële en militaire capaciteit zouden de Amerikanen samen met de geallieerden de asmogendheden langzaam maar zeker terugdringen.
